Pakiet Gleba: badanie nicieni wolnożyjących i tworzących cysty

Nicienie to groźna i bardzo zróżnicowana grupa szkodników roślin. 

W skali świata za straty gospodarcze w rolnictwie odpowiada ok. 800 gatunków nicieni.

Wśród nich są osobniki prowadzące osiadły tryb życia, stale zasiedlające system korzeniowy, np. guzaki i mątwiki,  gatunki żerujące na korzeniach, np. szpileczniki lub te, które całkowicie wnikają do tkanek jak korzeniaki. Natomiast nadziemne części roślin uszkadzają m.in. powszechnie znany niszczyk zjadliwy czy węgorek truskawkowiec.

Mątwiki należą do wewnętrznych osiadłych pasożytów roślin. Wiosną z cyst znajdujących się w glebie wylęgają się larwy inwazyjne, które wnikają do korzeni roślin żywicielskich. Zasiedlone przez nicienie rośliny zmieniają swój kształt, tworząc często tzw. brodę z korzeni przybyszowych. Rośliny są mniejsze, skarłowaciałe, ich liście żółkną w konsekwencji czego mogą przedwcześnie zasychać. Cysty z żywotnymi jajami mogą przetrwać nawet kilka lat w glebie. 

Nicienie tworzące cysty to przede wszystkim mątwiki, wśród nich wyróżniamy: mątwik burakowy, ziemniaczany, kapuściany, agresywny, zbożowy, marchwiany, grochowy, koniczynowy. Wśród roślin uprawnych mątwiki najczęściej atakują ziemniaki, buraki, pomidor, kapustę i brokuł. W mniejszym stopniu marchew i paprykę.

Instrukcja poboru prób gleby do badań na obecność nicieni

dwa rodzaje analiz wykonywanych w trakcie i poza okresem wegetacyjnym roślin:

Badanie gleby poza wegetacją roślin

1. Próbę ogólną sporządzić według wytycznych:

• próbka ogólna (uśredniona) powinna reprezentować obszar o jednolity pod względem rodzaju gleby, ukształtowania terenu, uprawianej rośliny i nawożenia,
• powierzchnia terenu przypadająca na próbę ogólną powinna wynosić 1-2 ha,

2. W celu uzyskania próby ogólnej:

• pobrać z każdego hektara 15-20 próbek pierwotnych (pojedynczych), które ma reprezentować próba ogólna o wadze około 1 kg. Z powierzchni powyżej 1 ha należy proporcjonalnie zwiększyć liczbę próbek pierwotnych.
• pobierając próbki poruszamy się zygzakiem lub po przekątnej pola

3. Próbki pierwotne pobiera się laską glebową z wierzchniej warstwy gleby do 30 cm, kolejno wykonując czynności:

• pionowo ustawić laskę do powierzchni gleby,
• wcisnąć w glebę do oporu (na wysokość poprzeczki ograniczającej),
• wykonać pełny obrót i wyjąć laskę,
• zawartość wgłębienia (zasobnika) laski przenieść do odpowiedniego pojemnika,
• po pobraniu próbek pojedynczych całość wymieszać i napełnić kartonik lub torebkę foliową.

4. Dopuszcza się również pobieranie próbek za pomocą szpadla. W takim przypadku należy odkroić szpadlem z głębokości do 30 cm pionowy płat gleby grubości 0,5 cm. Glebę z części środkowej szpadla wsypać do odpowiedniego pojemnika. Na próbę ogólną (uśrednioną) powinno składać się 15-20 próbek pierwotnych (pojedynczych). Całość wymieszać i wydzielić około 1 kg gleby do foliowej torebki.

 Badanie gleby w trakcie wegetacji roślin

1. Próbę ogólną sporządzić według wytycznych:

• próby roślin wraz z bryłą korzeniową pobrać z miejsc gdzie obserwowane są place wykazujące anomalie (deformacje, karłowacenie, nekrozy, więdnięcie, zaburzenia kwitnienia),
• do badania pobieramy rośliny z objawami chorobowymi ale żywe, nie nadają się rośliny całkowicie uschnięte,
• próbę stanowią 3-5 roślin wykopanych z bryłą korzeniową wraz z drobnymi korzeniami (nie otrząsamy ziemi, ponieważ korzenie nie mogą obumrzeć w trakcie transportu),
• rośliny do analizy muszą mieć zielone liście, posiadać pąki, stożki wzrostu oraz żywe korzenie,
• w przypadku roślin zdrewniałych, nadziemną część przycinamy do wysokości 30-50 cm.

 Przygotowanie próby do wysyłki

1. Zaleca się aby próby roślin pakowane były w torebki foliowe. Na torebce umieszcza się następujące dane:

• imię i nazwisko,
• numer próby,
• gatunek i odmianę rośliny,
• nazwa miejsca lub numer działki z której pobrano próby,
• datę pobrania próby.

2. Należy pobrać i wypełnić: Karta opisu próby - nicienie(zał. nr 1) zwracając uwagę na zgodność oznaczeń umieszczonych na opakowaniach z próbami. Prócz podania uprawy lub planowanej uprawy (gatunek rośliny) warto podać przedplon lub poprzednią uprawę. W przypadku roślin wieloletnich podać wiek plantacji.
3. Odpowiednio przygotowane próby wraz z wypełnioną kartą (zał. nr 1) należy dokładnie zapakować i dostarczyć do siedziby laboratorium Agro Smart Lab lub przesłać drogą pocztową na adres: Agro Smart Lab Sp. z o.o., Niegardów 26, 32-104 Koniusza
4. Próby powinny być dostarczone w jak najkrótszym czasie od pobrania. Zalecamy wysyłkę na początku tygodnia w trybie przyspieszonym.

ZAŁ. NR 1 Formularz poboru prób - patogeny glebowe i nicienie - Pobierz

Czas realizacji

Wyniki analiz zwykle są gotowe w ciągu 14 dni. Czas ten może się wydłużyć w przypadku większej liczby prób bądź skrócić w przypadku pojedynczych prób.